روغن‌های ترانس برق به منظور خنک کردن و الکتریکی عایق کردن ترانسفورماتورها استفاده می‌شوند. این روغن‌ها باید خصوصیاتی مانند ثبات حرارتی، ثبات شیمیایی، فشار خوبی از نقطه جوش و دی‌الکتریک عالی را داشته باشند. بنابراین، تولید آن باید با دقت انجام می‌شود. در این مقاله قیمت روغن ترانس برق و ویژگیهای آن را مورد بررسی قرار می دهیم:
عوامل موثر بر قیمت روغن ترانس
قیمت روغن ترانس برق بسته به موارد زیر تغییر می‌کند:
1. نوع روغن:
– روغن معدنی: از نفت خام استخراج شده و پس از فرآیندهای پالایش و بهبودی، برای استفاده در ترانسفورماتورها آماده می‌شود.
– روغن سنتتیک: مانند سیلیکون یا استرهای بی‌هیدروکسیله که خواص دی‌الکتریک و حرارتی بهتری دارند ولی قیمت بیشتری نیز دارند.
2. کیفیت روغن: خواص دی‌الکتریک، ثبات حرارتی، محتوای آب، حل‌پذیری در آب و دیگر خصوصیات مورد نیاز.
3. قیمت نفت خام: با توجه به اینکه بسیاری از روغن‌های ترانس برق از نفت خام ساخته می‌شوند، نوسانات قیمت نفت خام می‌تواند تأثیر مستقیم بر قیمت روغن ترانس برق داشته باشد.
4. هزینه‌های تولید: شامل هزینه‌های استخراج، پالایش، افزودنی‌ها، بسته‌بندی و حمل و نقل.
5. تقاضا و عرضه در بازار: در زمان‌هایی که تقاضا برای روغن ترانس برق بالاست، قیمت ممکن است افزایش یابد.
6. محدودیت‌های زیست‌محیطی: استانداردها و محدودیت‌های زیست‌محیطی می‌توانند تأثیر مستقیم بر تولید و قیمت روغن ترانس برق داشته باشند.
ویژگیها و کاربردهای روغن ترانس
روغن ترانس یک نوع روغن است که در ترانسفورماتورهای برق به منظور عایق‌بندی و خنک کردن استفاده می‌شود. ویژگیها و کاربردهای این نوع روغن در بسیاری از جنبه‌های عملکرد ترانسفورماتور حیاتی است. در زیر مهمترین ویژگیها را بررسی میکنیم:
- عایق‌بندی: روغن ترانس به عنوان یک ماده عایق الکتریکی عمل می‌کند و از وقوع اتصال کوتاه در بین ویند‌ها (پیچ‌ها) و اجزای دیگر ترانسفورماتور می‌کاهد.
- خنک کنندگی:روغن ترانس به منظور خنک کردن ترانسفورماتور استفاده می‌شود. وقتی ترانسفورماتور در حال کار است، حرارت تولید می‌شود. این حرارت باید به منظور جلوگیری از آسیب به تجهیزات و کاهش عمر مفید ترانسفورماتور دفع شود.
- طول عمر و پایداری: روغن‌های خوبی باید دارای پایداری شیمیایی و حرارتی بالایی باشند تا بتوانند طی مدت طولانی در شرایط سخت کار کنند.
- جلوگیری از اکسیداسیون: با اضافه کردن آنتی‌اکسیدان‌ها به روغن ترانس، می‌توان از اکسیداسیون و تخریب روغن جلوگیری کرد.
انواع روغن ترانس
در زیر انواع روغن ترانس را مورد بررسی قرار می دهیم:
- روغن معدنی: این روغن‌ها از نفت خام استخراج می‌شوند و معمولاً با تصفیه ویژه‌ای به منظور حذف مواد ناخواسته و بهبود خصوصیات عایق‌بندی تهیه می‌شوند.
- روغن‌های سنتتیک: این روغن‌ها از فرآیندهای شیمیایی به وجود می‌آیند و ممکن است دارای ویژگیهای بهتری نسبت به روغن‌های معدنی باشند، مانند پایداری حرارتی بالاتر.
- روغن‌های زیستی: با توجه به نگرانی‌های زیست‌محیطی و تصمیم به جایگزین کردن روغن‌های معدنی، روغن‌های ترانس زیستی که از منابع تجدیدپذیر مانند روغن‌های گیاهی تهیه می‌شوند، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
در انتخاب روغن ترانس برای یک ترانسفورماتور خاص، باید به فاکتورهای مختلفی مانند نوع ترانسفورماتور، ظرفیت، شرایط محیطی و دیگر متغیرها توجه داشت.
معیارهای کیفیت روغن ترانس
معیارهای کیفیت روغن ترانس بسیار حیاتی هستند، زیرا از این روغن برای عملکردهایی حساس مانند عایق‌بندی و خنک‌کنندگی در ترانسفورماتورها استفاده می‌شود. کیفیت روغن ترانس می‌تواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد، ایمنی و طول عمر ترانسفورماتور داشته باشد.
معیارهای اصلی کیفیت روغن ترانس عبارتند از:
- دی‌الکتریک (قدرت عایق‌بندی): روغن ترانس باید دارای خواص دی‌الکتریک بسیار خوبی باشد تا بتواند به عنوان عایق الکتریکی در ترانسفورماتور عمل کند. این خاصیت با استفاده از تست فشار نفوذ دی‌الکتریک (BDV) اندازه‌گیری می‌شود.
- شاخص حموضت (Acidity Index): افزایش حموضت در روغن می‌تواند نشان‌دهنده تخریب روغن و تولید اسیدهای آلی باشد که به ترانسفورماتور آسیب می‌زند.
- **محتوای آب:** روغن ترانس نباید دارای مقادیر زیادی آب باشد، زیرا حضور آب می‌تواند خواص دی‌الکتریک روغن را کاهش دهد و احتمال اتصال کوتاه الکتریکی را افزایش دهد.
- شاخص تانگنس دلتا: این معیار نشان‌دهنده خاصیت دی‌الکتریک و وجود آب یا مواد ناخواسته دیگر در روغن است.
- وضوح و رنگ: روغن ترانس باید شفاف و بدون ذرات معلق باشد. تغییر رنگ می‌تواند نشان‌دهنده پیری یا تخریب روغن باشد.
- شاخص انکراپتین (IT): این معیار میزان مقاومت روغن در برابر اکسیداسیون را نشان می‌دهد. یک IT بالا نشان‌دهنده یک روغن با طول عمر بالا است.
- محتوای گاز: وقتی روغن تخریب می‌شود، گازهای مختلف تولید می‌شوند. تجزیه گاز محلول در روغن (DGA) می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت روغن و ترانسفورماتور باشد.
- نقطه ذوب پایین: روغن نباید در دماهای پایین جمع شود، زیرا ممکن است باعث اختلال در عملکرد ترانسفورماتور شود.
- مقاومت چسبندگی: این معیار نشان‌دهنده خاصیت روان‌کنندگی روغن است.
برای اطمینان از کیفیت و عملکرد مناسب روغن ترانس، باید به طور منظم نمونه‌برداری و آزمایشات مرتبط انجام دهید. این آزمایشات به تعیین وضعیت روغن و اتخاذ تصمیمات مربوط به تعویض یا پالایش مجدد روغن کمک می‌کنند.
هزینه روغن ترانس برق صنعتی
هزینه‌های تولید روغن ترانس به موارد مختلفی بستگی دارد. در زیر برخی از اصلی‌ترین عناصر هزینه که در تولید روغن ترانس مطرح می‌شوند را بررسی میکنیم:
- هزینه‌های مواد اولیه: این موارد شامل نفت خام (برای روغن‌های معدنی) یا مواد زیستی (برای روغن‌های زیستی) می‌شود. هزینه‌ی نفت خام به نوسانات بازار جهانی وابسته است و می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر هزینه‌ها داشته باشد.
- فرآیند تصفیه: تولید روغن ترانس نیاز به فرآیندهای تصفیه مخصوص دارد تا مواد ناخواسته را حذف کرده و خواص دی‌الکتریک روغن را بهبود ببخشد.
- افزودنی‌ها: موادی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر مواد افزودنی که به بهبود خصوصیات روغن و طول عمر آن کمک می‌کنند.
- هزینه‌های تجهیزات: تجهیزات مخصوص تولید و تصفیه روغن نیاز به سرمایه‌گذاری و نگهداری دارد.
- هزینه‌های کارکنان: هزینه‌های مرتبط با حقوق و دستمزد کارکنان که در تولید، تصفیه و بسته‌بندی روغن مشغول به کار هستند.
- بسته‌بندی و نگهداری: هزینه‌های مرتبط با ظروف و مخازن بسته‌بندی روغن و نگهداری از روغن‌های تصفیه شده.
- هزینه‌های توزیع: حمل و نقل، توزیع و دسترسی به بازارهای هدف.
- هزینه‌های تحقیق و توسعه: برخی شرکت‌ها در تحقیقات مداوم برای بهبود فرمولاسیون‌های روغن و فرآیندهای تولید سرمایه‌گذاری می‌کنند.
- هزینه‌های مجوز و مقررات: در بسیاری از کشورها، روغن ترانس باید با استانداردها و مقررات مخصوص مطابقت داشته باشد. دریافت مجوز‌های لازم و رعایت مقررات ممکن است هزینه‌هایی را به همراه داشته باشد.
- هزینه‌های غیر مستقیم: هزینه‌هایی مانند اجاره محل، بیمه، امور مالی و دیگر هزینه‌های عمومی شرکت.
هزینه تولید روغن ترانس به موارد فوق و نیز عوامل دیگر مانند مکان تولید، میزان تولید و شرایط بازار محلی و جهانی وابسته است. بنابراین، هزینه تولید در مکان‌ها و زمان‌های مختلف می‌تواند متغیر باشد.
تاثیرات زیست‌محیطی روغن ترانس
روغن‌های ترانس، به ویژه روغن‌های معدنی، دارای تاثیرات زیست‌محیطی ممکن است. این محدودیت‌ها و نگرانی‌ها باعث شده‌اند که تحقیقات و توسعه در زمینه روغن‌های زیستی برای استفاده در ترانسفورماتورها افزایش یابد. در زیر به برخی از این محدودیت‌ها و تاثیرات زیست‌محیطی پرداخته‌ام:
- رفتار در محیط: روغن‌های معدنی ممکن است در صورت رها شدن به محیط بیرونی به مدت طولانی در محیط باقی بمانند و به آن آسیب وارد کنند. این روغن‌ها به سختی تجزیه می‌شوند و می‌توانند سمیتی به نظر برسانند.
- آلودگی آب: در صورت نشت یا رها شدن روغن از ترانسفورماتورها، آب‌های زیرزمینی و سطحی ممکن است آلوده شوند، که این امر می‌تواند منجر به تهدید جان موجودات زنده و گیاهان شود.
- سمی بودن: بعضی از مواد موجود در روغن‌های معدنی می‌توانند سمی باشند برای موجودات زنده اگر به مقادیر بالا با آن‌ها تماس پیدا کنند.
- تغییرات زیست‌محیطی: نشت روغن می‌تواند به تغییرات در خاک و ترکیب میکروبی آن منجر شود.
- مقررات محیط زیست: در بسیاری از کشورها، مقررات محیط زیست سخت‌گیرانه‌ای در خصوص رها کردن و دفع روغن ترانس وجود دارد. این مقررات می‌توانند هزینه‌های بالایی برای شرکت‌ها به همراه داشته باشد، به ویژه در موارد نشت و یا حوادث.
- تلاش برای استفاده از جایگزین‌های زیست‌محیطی: با توجه به نگرانی‌های زیست‌محیطی، روغن‌های زیستی مانند روغن‌های گیاهی در حال استفاده و توسعه هستند. این روغن‌ها تجزیه‌پذیرتر و دارای تأثیرات کمتری بر محیط هستند، اما ممکن است هزینه‌های بیشتری داشته باشند و یا نیازمند توسعه فناوری باشند تا همان خصوصیات عملکردی روغن‌های معدنی را داشته باشند.
در نهایت، با توجه به افزایش آگاهی از مسائل زیست‌محیطی و تدابیر محیط‌زیستی در سراسر جهان، انتظار می‌رود که تلاش‌ها برای کاهش تأثیرات زیست‌محیطی روغن‌های ترانس و یافتن جایگزین‌های محیط‌زیستی بهبود یابد.
